Mae Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam yn awdurdod lleol yng Ngogledd Cymru.
Y syniad:
Yn 2011, lleihau carbon oedd blaenoriaeth Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam. Ffurfiwyd tîm a sefydlwyd cronfa ailgylchu. Ar y pryd, roedd y tariff cyflenwi y gellir ei gyflawni wrth gynhyrchu trydan ar gyfer y grid yn golygu bod gosod paneli ffotofoltäig (PV) yn fuddsoddiad economaidd hyfyw. Dechreuodd y tîm drwy osod PV ar 2,700 o unedau tai cymdeithasol – sef y prosiect PV mwyaf ar gyfer tai cymdeithasol yn Ewrop ar y pryd.
Ar ôl y gydnabyddiaeth a’r gwobrau a dderbyniwyd am y prosiect hwn, dechreuwyd edrych ymhellach. Roedd ffermdy a thir o dan berchnogaeth Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam yn mynd i gael eu gwerthu. Gofynnwyd a ellid cadw’r tir ar gyfer fferm solar. Hon fyddai’r ail fferm solar yn y DU sy’n eiddo i Awdurdod Lleol ac yn cael ei gweithredu gan Awdurdod Lleol – a’r un gyntaf yng Nghymru.
Beth ddigwyddodd?
Bu’n rhaid tynnu nôl ar y cynlluniau gwreiddiol ar gyfer fferm 5megawat oherwydd problemau gyda’r tir, ond roedd yn parhau i fod yn economaidd hyfyw. Gwnaeth y tîm achos buddsoddi i’r Cyngor.
Roedd caniatâd cynllunio yn anodd oherwydd bod rhai pobl yn gwrthwynebu sut roedd yn mynd i edrych. Byddai effeithiau adeiladu hefyd. Ond datblygwyd mecanwaith i roi rhai buddion ariannol yn ôl i’r gymuned leol.
Yn ogystal, roedd yn anodd cael cysylltiad yn ôl i’r grid, sy’n cael ei weithredu’n lleol gan Scottish Power. Er bod is-orsaf yn gymharol agos, a olygai nad oedd y tâl am gysylltu yn rhy uchel, roedd angen mynediad i dir preifat.
Bu’n rhaid cychwyn ar y gwaith ym mis Ionawr, pan oedd y tywydd ar ei waethaf. Roedd hynny’n golygu bod yr adeiladu’n anoddach, ond roedd pwysau amser gan fod cynlluniau i ostwng lefel y tariff cyflenwi trydan. Ers y gostyngiad, nid yw’r mathau hyn o brosiectau bellach yn cael eu hystyried yn economaidd hyfyw. Yn hytrach na chysylltu â’r grid – sy’n gostus i’w sefydlu – byddai angen i brosiect fel hwn ddod o hyd i gwsmer lleol a’i gyflenwi’n uniongyrchol dros amser contract hir.
Cipolwg
- Gall cronfa fuddsoddi fewnol agor llwybrau ar gyfer codi refeniw.
Image: Photo by American Public Power Association on Unsplash