15 Mawrth 2021
Gan ymateb yn uniongyrchol i’r anghenion sy’n codi o’r pandemig, a chydnabod bod arloesedd yn digwydd ledled y sector ar hyn o bryd rydym yn ceisio dysgu mwy am sut y gall y celfyddydau helpu systemau iechyd a gofal gyda’u heriau mwyaf.
Yn wyneb Covid-19 rydym yn gwybod bod angen cymorth nawr ar gyfer gweithgareddau arloesi da er mwyn iddynt ddatblygu a ffynnu.
Mewn partneriaeth â Chyngor Celfyddydau Cymru, mae rhaglen Borthi HARP (Graddfa a Chynnal) yn ymwneud â chydweithio i helpu – neu ‘feithrin’ – mentrau arloesi celf ac iechyd gwych i ddysgu mwy am eu heffaith a sut y gellid eu gwreiddio mewn lleoliadau iechyd.
Beth yw rhaglen Borthi HARP?
Mae HARP (Iechyd, y Celfyddydau, Ymchwil, Pobl) yn ymwneud ag arloesedd, ymchwil a dysgu. Gan ymateb yn uniongyrchol i’r anghenion sy’n codi o’r pandemig, a chydnabod bod arloesedd yn digwydd ledled y sector ar hyn o bryd, rydym yn ceisio dysgu mwy am sut y gall y celfyddydau helpu systemau iechyd a gofal gyda’u heriau mwyaf yn ystod Covid-19 a sut y gall mentrau arloesi celf effeithiol mewn lleoliadau iechyd a gofal dyfu a goroesi yn y tymor hwy
Beth sydd ynghlwm wrth raglen Borthi HARP?
Rhwng Mawrth 2021 a Mawrth 2022, rydym yn cydweithio â charfan o ddeg partneriaeth rhwng sefydliadau iechyd a’r celfyddydau, wrth iddynt gyflawni a datblygu mentrau arloesi celf ac iechyd, gan nodi eu hamcanion a’u heriau eu hunain y maent yn eu rhannu â’r rhwydwaith partneriaethau a chydweithio i wneud cynnydd arnynt. Yn y pen draw, mae’r prosiect yn ymwneud â dysgu – nid yn unig ar sail prosiect unigol ond ar draws y garfan gyfan.
Am beth rydyn ni’n gobeithio dysgu?
Fel rhaglen ddysgu, rydym yn gweithio gyda thimau Meithrin i ystyried sut gellid cyflawni:
- Fodelau cyllido mwy cynaliadwy ar gyfer prosiectau celfyddydau ac iechyd
- Tystiolaeth gadarn o effaith y celfyddydau ar bobl a systemau iechyd/gofal
- Cyd-ddealltwriaeth o werth y celfyddydau rhwng partneriaid iechyd a’r celfyddydau
- Amrywiaeth o brosiectau celfyddydau cynhwysol o ansawdd uchel ar gyfer iechyd
- Llwybrau clir i bobl gael mynediad i’r celfyddydau
Bydd pob partneriaeth yn gweithio’n annibynnol ar eu nodau a’u heffaith eu hunain, gyda chefnogaeth Hyfforddwr HARP a Chymrawd Ymchwil Y Lab. Bydd y garfan gyfan hefyd yn dod at ei gilydd 3-4 gwaith trwy gydol y flwyddyn i rannu dysgu, sgiliau a gwybodaeth mewn gweminarau a hwylusir gan Rwydwaith Celfyddydau, Iechyd a Lles Cymru mewn partneriaeth ag Y Lab a thîm Canlyniadau Pŵer Pobl Nesta. Caiff y sesiynau hyn eu harwain gan y partneriaethau yn seiliedig ar yr heriau a’r asedau y mae’r garfan ei hun yn eu nodi.
Mae’r ffocws ar ddysgu cydweithredol (yn ogystal â hyfforddiant mwy technegol lle bo angen), felly byddwn yn creu lleoliadau – gweminarau carfan gyfan a grwpiau pwnc neu themâu mwy penodol – lle y gall prosiectau ddysgu oddi wrth ei gilydd a chyfrannu at well cyd-ddealltwriaeth o ddarpariaeth ac effaith prosiectau celfyddydau ac iechyd. Gyda’n gilydd, byddwn yn edrych tua’r dyfodol, gan nodi’r hyn y bydd yn ei gymryd i syniadau oroesi a thyfu, a’r hyn y mae angen iddo ddigwydd i wneud hyn yn bosibl.
O fis Mai 2021, byddwn yn cyhoeddi crynodebau misol o’n dysgu a’n cynnydd. Bydd y rhain ar gael ar ein gwefan ac yn cael eu cylchredeg trwy gylchlythyr Rhwydwaith Celfyddydau, Iechyd a Lles Cymru.
Ymchwil
Gan fod y rhaglen hon hefyd yn brosiect ymchwil, byddwn yn gweithio gyda phob prosiect i arsylwi a mesur canlyniadau ac effaith y rhaglen ar gyfranogwyr a sefydliadau.
Ariannu
Mae grantiau o hyd at tua £35,000 wedi’u rhoi i bob un o’r deg partneriaeth, wedi’u hwyluso gan Gyngor Celfyddydau Cymru trwy eu harian Loteri ar gyfer y celfyddydau ac iechyd.
Beth rydym yn gobeithio’i gyflawni trwy Borthi HARP?
Yn y pen draw, atebion newydd a gwell i’ch heriau presennol, beth bynnag y bônt. P’un a hoffai’r timau gynnal gwerthusiadau mwy perthnasol neu effeithiol, cefnogi mwy o bobl, ymgysylltu ag arweinwyr systemau iechyd neu gyfuniad o’r rhain (neu rywbeth arall hyd yn oed), mae rhaglen Meithrin HARP wedi’i chynllunio i’ch helpu i gyflawni’r nodau hyn yn ogystal â sicrhau budd gwirioneddol i’ch pobl.
Rydym yn gwybod bod arloesi cydweithredol yn hanfodol wrth helpu’r syniadau gorau oll i dyfu a goroesi, felly mae gofod diogel a chefnogol y rhaglen yn galluogi’r prosiectau i ddatblygu trwy dynnu ar rwydwaith eang o sgiliau a gwybodaeth i gael y canlyniadau gorau oll.
Gyda phwy rydym yn gweithio?
I fod yn gymwys i gymryd rhan yn rhaglen Borthi HARP, roedd y prosiectau’n bodloni’r meini prawf canlynol:
- Mae’r prosiect wedi’i leoli yng Nghymru, gan gyflawni i bobl sy’n byw yng Nghymru
- Mae’r syniad yn un cadarn ac, yn ddelfrydol, mae eisoes wedi’i brofi gyda chyfranogwyr
- Mae tîm cryf, gyda phartneriaid iechyd, y celfyddydau a gwerthuso a enwir
- Mae’r prosiect yn ceisio diwallu angen lleol clir yn un o feysydd blaenoriaeth canlynol HARP yng Nghymru, trwy:
- gynorthwyo gweithlu iechyd a gofal;
- meithrin gwydnwch pobl sy’n wynebu afiechyd y meddwl neu’r corff; a/neu
- wella iechyd grwpiau o bobl sydd ar y cyrion, heb gynrychiolaeth ddigonol neu mewn perygl.
- Mae’r tîm yn uchelgeisiol ynghylch effaith ac mae ganddo ymrwymiad i ddysgu
- Mae pob partner wedi ymrwymo i gynaliadwyedd tymor hir ac mae ganddo syniadau cynnar ynghylch sut y gellid hwyluso’r rhain
- Mae cymorth amlwg i arweinyddiaeth o’r tu mewn i’r sector iechyd a gofal
- Mae’r lle iechyd wedi cyflenwi cyllid cyfatebol o 10% i’r prosiect (arian parod neu mewn nwyddau)
- Mae 10% o gyfanswm y gyllideb wedi’i neilltuo ar gyfer gwerthuso/ymchwil
Mae HARP yn cael ei ddarparu gan Y Lab, mewn partneriaeth â Chyngor Celfyddydau Cymru, Rhwydwaith Celfyddydau, Iechyd a Lles Cymru, Cydffederasiwn GIG Cymru a thîm Canlyniadau Pŵer Pobl Nesta.
